Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) szacuje, że w europejskich placówkach opieki zdrowotnej dochodzi rocznie do około 8,9 miliona zakażeń.* Ręce to podstawowy wektor transmisji zakażeń.** Właściwie prowadzona higiena rąk przyczynia się do redukcji liczby patogenów na poziomie 99,999%.*** W trosce o zmniejszenie liczby zakażeń szpitalnych poprzez promowanie higieny rąk na wszystkich poziomach ochrony zdrowia, Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ustanowiła 5. maja Światowym Dniem Higieny Rąk.
Przez dziewiętnaście lat do programu przystąpiło 170 krajów, w tym Polska. Przedstawiciele medyczni Schülke Polska co roku przeprowadzają w tym czasie szkolenia w 400 placówkach medycznych. Każdy z nich posiada specjalny certyfikat WHO w zakresie szkoleń z dziedziny higieny rąk.
Właściwa higiena rąk stanowi podstawowy element prewencyjny w zakresie profilaktyki zakażeń – chroni pacjentów, ale także personel placówek medycznych. Higiena rąk, to zespół czynności, na które składają się: dezynfekcja, mycie, pielęgnacja i stosowanie rękawic.
Kluczowym elementem higieny rąk jest dezynfekcja, ponieważ w największym stopniu redukuje ilość patogenów. Niektóre doniesienia naukowe są jednak niepokojące: wskazują na spadek poziomu przestrzegania zasad dezynfekcji rąk po pandemii COVID-19. .****
W latach 2021 i 2022 zużycie preparatów do dezynfekcji rąk w oddziałach intensywniej opieki medycznej zmniejszyło się w porównaniu z rokiem 2020 odpowiednio o 11% i 18%. Jednocześnie na pozostałych oddziałach zużycie preparatów do dezynfekcji rąk wróciło – niestety – do poziomu sprzed pandemii.
Jolanta Korczyńska – Prezes Polskiego Stowarzyszenia Pielęgniarek Epidemiologicznych określa dezynfekcję rąk w obszarze medycznym mianem ścian nośnej profilaktyki zakażeń w ochronie zdrowia i jednoznacznie wskazuje, że redukcja ryzyka zakażeń szpitalnych będzie zawsze w konieczny sposób pochodną poziomu compliance w zakresie higieny rąk.
W wywiadzie na LinkedIn dr n. med. Mirosława Malara – prezes Europejskiego Stowarzyszenia Epidemiologii i Higieny, ekspert Koalicji na rzecz Bezpieczeństwa Szpitali podkreśla wagę dezynfekcji w profilaktyce zakażeń i wskazuje ją jako główny cel na ten rok dla Stowarzyszenia (https://www.linkedin.com/pulse/czy-standardy-akredytacyjne-w-szpitalach-5dd3f/)
„Podstawowym celem naszej działalności jest upowszechnianie wiedzy na temat profilaktyki zakażeń. Chcemy podkreślać ważność higieny, aseptyki w dziedzinach, w których udziela się świadczeń związanych np. z przerwaniem ciągłości skóry i niosą ze sobą duże niebezpieczeństwo dla zdrowia. Chcemy wypracowywać nowe standardy pracy, opierając się na doświadczeniach europejskich. Identyfikując się z działaniami Koalicji na rzecz Bezpieczeństwa Szpitali, podejmiemy działania, które pomogą wdrożyć placówkom medycznym wypracowane przez Koalicję rozwiązania na rzecz podniesienia bezpieczeństwa pacjentów w polskich szpitalach.”
Izabela Guziak prezes Schülke Polska, Czechy, Słowacja dodaje:
„Wyzwaniem współczesnej medycyny jest rosnąca oporność na antybiotyki. Mówi o tym od lat WHO, pisze o tym w swoim wywiadzie dr n. med. Mirosława Malara oraz podkreśla to Natalia Hatalska CEO infuture.institute w swojej mapie trendów z 2024: ” Z powodu lekooporności mikroorganizmów już dziś na świecie umiera rocznie blisko milion ludzi. Nie dotyczy to tylko krajów rozwijających się, ale także Europy i USA. Notuje się coraz więcej przypadków zachorowań na lekooporną gruźlicę, kiłę i rzeżączkę oraz zakażenia bakteriami E. Coli. Z danych ONZ wynika, że liczba osób umierających na skutek lekooporności bakterii może wzrosnąć nawet do dziesięciu milionów w 2050 roku.”
W obliczu tego wyzwania waga właściwej higieny rąk staje się kluczowa jeśli chodzi o profilaktykę zakażeń i stąd zaangażowanie Schülke – lidera w obszarze higieny w edukację na ten temat. Ostatnio obserwujemy stosowanie rękawic jako dominującą tendencję wśród profesjonalnych pracowników ochrony zdrowia. Przekłada się na nieprzestrzeganie zasad dezynfekcji. Tymczasem używanie rękawic nigdy nie zwalnia z obowiązku dezynfekowania rąk. Każda procedura wymaga bowiem dezynfekcji rąk, ale nie każda wymaga użycia rękawic. Co ważne używanie rękawic wyłącznie w sytuacjach, które tego wymagają, pomaga ograniczyć ilość odpadów medycznych”
Właściwa higiena rak dotyczy oczywiście nie tylko lekarzy i personelu medycznego,
ale i pacjentów. Tymczasem według statystyk co ósmy Polak nie myje rąk przed jedzeniem,
a połowa mężczyzn i co 4 kobieta, nie robią tego nawet po wyjściu z toalety! *****
Co gorsza – Ci, którzy myją ręce, często robią to nieprawidłowo. Mycie rąk powinno trwać minimum 30 sekund i być wykonywane przy pomocy ciepłej wody oraz mydła. Należy pamiętać o myciu kciuka, przestrzeni pomiędzy palcami, wierzchu dłoni i nadgarstków.
A jak często myć ręce?
Im częściej tym lepiej!
Obowiązkowo:
- Po powrocie do domu, zakupach, dotykaniu poręczy i klamek w komunikacji miejskiej
- Po kontakcie z pieniędzmi
- Przed dotykaniem i przygotowywaniem jedzenia
- Po skorzystaniu z toalety
- Po porządkach, np. praniu brudnych rzeczy albo wyniesieniu śmieci
- Po zabawach ze zwierzakiem i dotykaniem jego zabawek, miski lub kuwety
- Po kichaniu, kasłaniu i ziewaniu skutkującym zasłanianiem ust i nosa
* Suetens et al, 2018, Euro Surveill.
** KRINKO, 2016, Händehygiene in Einrichtungen des Gesundheitswesens
*** https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7094481/
**** HAND-KISS, https://www.nrz-hygiene.de/KISS-Modul/anleitungen/KISS/HAND
*****https://www.gov.pl/web/psse-chelmno/5-maja-2022—swiatowy-dzien-higieny-rak—zjednoczmy-sie-dla-bezpieczenstwa-myjmy-rece
materiały: Schülke Polska Sp. z o.o.
