Lato,wakacje i słońce… Jednak nie wszyscy są zachwyceni tym, że ich skóra ma kontakt z promieniowaniem słonecznym. Na pewno spotkaliście się już z kimś, kto twierdził, że ma uczulenie na słońce Zastanówcie się dobrze, zanim obdarzycie taką osobę pobłażliwym uśmiechem, bo może mieć rację. O to, czy można mieć alergię na słońce i czym może się ta dolegliwość objawiać, zapytałam dr n. med. Magdalenę Popko, specjalistę dermatologa-wenerologa.
Czy słońce może uczulać? Co to jest fotodermatoza?
dr n. med. Magdalena Popko: Tak, słońce może uczulać. Fotodermatozą określa się zmiany skórne wywołane działaniem promieni ultrafioletowych (rzadziej światła widzialnego lub podczerwonego) u osób z alergią na słońce lub z okresową nadwrażliwością sprowokowaną którymś z licznych czynników uczulających, takich jak kosmetyki, leki czy niektóre produkty żywnościowe.
Alergia na słońce czy okresowa nadwrażliwość – jak rozpoznać co się dzieje z naszą skórą?
dr n. med. Magdalena Popko: Na pewno potrzebny jest szczegółowy wywiad lekarski i badanie zmian skórnych po ekspozycji na słońce. Czymś innym jest alergia na słońce, a czym innym okresowa nadwrażliwość.
Fotodermatozy mogą wystąpić u osób zdrowych, niezależnie od wieku, zwłaszcza po zadziałaniu czynnika wywołującego, na przykład po intensywnym narażeniu na silne promieniowanie słoneczne skóry uprzednio nieprzystosowanej np. wyjazd zimą do krajów tropikalnych.
Fotoalergia może wystąpić w każdym wieku, chociaż częściej dotyczy pacjentów pediatrycznych. W większości przypadków nasilenie zmian ustępuje z wiekiem, a w przypadku alergii na słońce sprowokowanej przyjmowaniem substancji fotouczulającej lub chorobami skóry – po odstawieniu preparatu uczulającego lub po wyleczeniu choroby podstawowej.
Jak powstają fotodermatozy?
dr n. med. Magdalena Popko: U osób z nadwrażliwością na światło słoneczne pod wpływem promieniowania UV może dochodzić do samoistnego wyrzutu histaminy z komórek tucznych. Daje to objawy w postaci rumienia na skórze, osutki świetlnej lub pokrzywki słonecznej. U pacjentów prezentujących objawy uczulenia na słońce, cierpiących na choroby przyczyniające się do nadwrażliwości słonecznej lub z innych przyczyn niż alergiczne, obraz choroby może być bardzo różny.
Czym się charakteryzują i jak je leczyć i diagnozować?
dr n. med. Magdalena Popko: W przypadku wystąpienia alergii na słońce najważniejsza jest profilaktyka powstawania zmian. W miarę możliwości należy unikać narażenia na działanie promieniowania ultrafioletowego w godz 11.00-15.00. Dodatkowo należy stosować filtry ochronne o odpowiednio wysokim faktorze przeciwsłonecznym. W leczeniu stosuje się leki przeciwhistaminowe oraz miejscowo preparaty z glikokortykosteroidami. Osoby z uczuleniem na słońce w wywiadzie powinny późną wiosną i wczesnym latem powoli i stopniowo przyzwyczajać skórę do ekspozycji na promieniowanie UV. W gabinetach lekarskich stosujemy fototerapię o odpowiedniej długości fali UVA lub UVB po wcześniejszych testach diagnostycznych.
Jeśli jest to możliwe, należy unikać korzystania z preparatów fotouczulających w okresie letnim lub przed planowanym urlopem w krajach o wysokim nasłonecznieniu.
Co to jest osutka świetlna?
dr n. med. Magdalena Popko: To fotodermatoza wynikająca z alergii na słońce i stosowania niektórych leków. Istnieje wiele substancji prowokujących powstawanie fotoalergii czy nasilających objawy rumienia i pokrzywki słonecznej.
-sulfonamidy (jest to grupa związków chemicznych, które znajdują się w składzie niektórych leków moczopędnych, przeciwbólowych, przeciwzapalnych lub neuroleptycznych);
-niektóre antybiotyki, zwłaszcza z grupy chinolonów i tetracyklin;
-retinoidy (stosowane przewlekle w leczeniu trądziku);
-beta-blokery (przede wszystkim propranolol, stosowane w leczeniu chorób układu krążenia);
-leki przeciwcukrzycowe (z grupy pochodnych sulfonylomocznika);
-hormonalna terapia zastępcza, stosowanie antykoncepcji;
-preparaty ziołowe, np. z dziurawca (stosowane w łagodzeniu objawów depresji) i wiele innych leków, suplementów itp.
Choroby autoimunologiczne a uczulenie na słońce – czy to ma związek?
dr n. med. Magdalena Popko: Tak bardzo duży, na przykład w toczniu rumieniowym zmiany skórne w postaci rumienia motyla występującego na twarzy ulegają nasileniu pod wpływem narażenia na działanie promieni słonecznych.
Rozmawiała: Małgorzata Maksjan
dr n. med. Magdalena Popko – specjalista dermatolog-wenerolog
Absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi (2007). W 2008 roku rozpoczęła staż specjalizacyjny w dziedzinie dermatologii i wenerologii w Klinice Chorób Skórnych i Wenerycznych Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego (PUM) w Szczecinie. W tym samym roku rozpoczęła doktorat w Samodzielnej Pracowni Dermatologii Estetycznej (PUM), pt. „Ocena wybranych parametrów skórnych u chorych na łuszczycę zwykłą i bielactwo nabyte podczas leczenia fototerapią”. W 2014 roku uzyskała tytuł specjalisty w dziedzinie dermatologii i wenerologii. Wykładowca Kosmetologii i Dermatologii w prywatnej szkole Centrum Edukacji Zdroje (CEZ). Członek Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego (PTD).
