W ginekologii plastycznej zależy nam na jak najmniejszym pozostawieniu śladu działań chirurgicznych. Prawidłowo wygojone i dojrzałe blizny pomimo jasnego zabarwienia, ale pod wpływem napięć tkankowych, mogą przyjmować różną wielkość i kształt. Problem dotyczy częściowego rozejścia się brzegów i miejscowego poszerzenia się blizny. Najczęściej spotykamy się z pytaniem o możliwości redukcji nawet małych i prawidłowo wygojonych blizn.
Blizna jest naturalnym , końcowym etapem gojenia się rany i jeżeli proces gojenia przebiega prawidłowo to w przypadku blizny po nacięciu skóry ma ona wygląd jasnej kreski.
Problem zaczyna się , gdy proces gojenia jest zaburzony, co prowadzi do powstania patologicznych typów blizn
- blizny przerostowej,
- keloidu (bliznowca),
- blizny zanikowej (po trądziku, ospie wietrznej)
Mimo wysiłków badaczy w aktualnej literaturze nie ma „złotego standardu” profilaktyki i leczenia blizn patologicznych . Wynika to z nie do końca poznanej patofizjologii i znacznych różnic pomiędzy badaniami w kategoriach rasy, wieku pacjentów, płci, miejsca występowania blizn, sposobów leczenia itd.
Ograniczona ilość danych pochodzących z dobrze zaprojektowanych, prospektywnych i randomizowanych badań sprawia, że w dużej mierze aktualne leczenie oparte jest raczej na doświadczeniu klinicznym i opinii ekspertów, a nie medycynie bazującej na dowodach.
Jednym z przykładów braku jednoznaczności i całkowicie sprzecznych doniesień może być wciąż obecny na rynku i rekomendowany w wielu doniesieniach wyciąg z cebuli morskiej (extractum cepae). Z jednej strony, w wieloośrodkowym badaniu randomizowanym wykazano poprawę po leczeniu blizn patologicznych jednak z drugiej opisano efekt porównywalny ze stosowaniem wazeliny kosmetycznej .
Czynniki ryzyka rozwoju blizn patologicznych :
- wzmożone napięcie w obrębie rany,
- zakażenie rany,
- reakcja typu „ciała obcego”.
Profilaktyka blizn patologicznych zaczyna się przed zabiegiem operacyjnym i w jego trakcie. Wstępnymi etapami profilaktyki są:
- odpowiednie przygotowanie pacjenta (kąpiel w antyseptyku, profilaktyka antybiotykowa, jeżeli jest zalecana),
- optymalna aseptyka operacyjna,
- właściwa technika chirurgiczna,
- unikanie nadmiernego napięcia w obrębie rany,
- odpowiednie szwy,
- oszczędne i precyzyjne stosowanie koagulacji elektrycznej,
- właściwa pielęgnacja rany w okresie pooperacyjnym.
U pacjentek będących w grupie wysokiego ryzyka rozwoju blizny patologicznej, które w przeszłości doświadczyły tego powikłania, postępowanie profilaktyczne polega na stosowaniu żeli, kremów lub plastrów zawierających silikon.
Profilaktykę rozpoczynamy po pokryciu się rany nabłonkiem i kontynuujemy 12–24 godz./dobę przez co najmniej 1 miesiąc. Ranę myjemy 2 x dziennie . U pacjentów o szczególnie dużym ryzyku rozwoju bliznowca można stosować jednocześnie miejscowe iniekcje steroidów
U pacjentek z grupy niskiego ryzyka zaleca się jedynie odpowiednią higieną i pielęgnację rany.
Biorąc jednak pod uwagę to, że cięcie chirurgiczne w ginekologii i położnictwie często jest pierwszym w życiu urazem chirurgicznym, a tym samym nie wiemy, jaka będzie reakcja w miejscu urazu, stosowanie w profilaktyce preparatów silikonowych może mieć uzasadnienie.
Również unikanie promieniowania UV w trakcie procesu gojenia zmniejsza ryzyko patologicznego gojenia i pozwala zapobiec hiperpigmentacji blizny .
Autor tekstu: dr n.med. Piotr Kolczewski
dr n. med. Piotr Kolczewski – ginekolog plastyczny. Absolwent Pomorskiej Akademii Medycznej, Wiceprezes Polskiego Towarzystwa Ginekologii Plastycznej i Rekonstrukcyjnej. Ordynator oddziału Oddziału Ginekologii i Położnictwa 109 szpitala Wojskowego w Szczecinie w latach 2010-2014. W latach 2014-2019 asystent oddziału Ginekologii Operacyjnej i Onkologicznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego.
Od ponad 20 lat zajmuje się leczeniem operacyjnym w zakresie szeroko pojętej ginekologii operacyjnej. Od wielu lat prowadzi szkolenia w zakresie uroginekologii i ginekologii plastycznej jak również jest czynnym uczestnikiem międzynarodowych konferencji.
Jest członkiem międzynarodowych towarzystw naukowych tematycznie związanych z operacjami rekonstrukcyjnymi i plastycznymi w ginekologii i uroginekologii ( IUGA, ICS, ESAG,PTGPiR ).
Tłumacz i redaktor naczelny polskiego wydania książki Michaela Goodmana: „Female Cosmetic and Reconstructive Gynecology” („Ginekologia Plastyczna – Chirurgia Narządów Intymnych Kobiety”) PZWL 2018.
Redaktor naukowy i autor podręcznika „Ginekologia Plastyczna – Techniki Małoinwazyjne” PZWL 2018.
Redaktor Naukowy kwartalnika „Ginekologia Plastyczna i Rekonstrukcyjna”
Aktualna aktywność naukowa obejmuje: wpływ Energy Based Devices na ścianę pochwy i skórę sromu, zastosowanie osocza bogatopłytkowego i fibryny bogatopłytkowej u kobiet z Female sexual disfunction.
- 1991 Staż podyplomowy Pomorska Akademia Medyczna ( PAM)
- 1991 Asystent w Zakładzie Patomorfologii PAM
- 1998 Specjalista Ginekologii i Położnictwa Szpital Szczecin Zdroje
- 1998 Nagroda okręgowej Izby Lekarskiej w Szczecinie za egzamin specialicyjny zdany z wyróżnieniem
- 1998 Prywatna praktyka ginekologiczna KOLMED
- 2005 Obrona rozprawy doktorskiej „ Polimorfizmy genetyczne w Nadciśnieniu Ciążowym”
- 2004 Asystent i Zastępca ordynatora w 109 Szpitalu Wojskowym w Szczecinie
- 2010 – 2014 Ordynator Oddziału Ginekologii i Położnictwa w 109 Szpitalu Wojskowym w Szczecinie
- 2012 Prywatna praktyka dedykowana ginekologii plastycznej i rekonstrukcyjnej ESTHEGYN
- 2014 – 2019 Asystent w klinice Ginekologii Operacyjnej i Onkologicznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego
- 2014 – 2018 Konsultant w Klinice Chirurgii Plastycznej w Szczecinie Artmedicalcenter
- 2017 Wiceprezes Polskiego Towarzystwa Ginekologii Plastycznej i Rekonstrukcyjnej
- 2017 Konsultant w klinice MEDIFEM Warszawa
- 2018 Konsultant w klinice DOM LEKARSKI Szczecin
